Postępowanie spadkowe to proces przyjęcia spadku po członku rodziny lub przyjacielu, o ile wskazał nas w swoim testamencie jako spadkobierców. W świetle prawa może odbyć się ono na dwa sposoby – u notariusza lub w sądzie. Kancelaria Prawna Mohylak Adwokaci i Radcy Prawni w Wejherowie i Gdyni przygotowała dla Państwa krótkie kompendium wiedzy na temat postępowania spadkowego.
Dziedziczenie testamentowe i ustawowe
Przebieg postępowania spadkowego jest uzależniony od sposobu dziedziczenia. Jednym z nich jest dziedziczenie testamentowe, czyli przekazanie całego lub części majątku osobom wskazanych w ostatniej woli. Co istotne, sporządzenie ważnego w świetle prawa testamentu nie wymaga wizyty u notariusza. Istnieje możliwość przygotowania go w domu, jednak musi zawierać datę, czytelny podpis i być w całości sporządzony własnoręcznie przez zmarłego. On sam musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.
Dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy zmarły nie pozostawił testamentu lub w przygotowanej ostatniej woli nie rozdysponował całości swojego majątku. Podobnie jest w sytuacji, gdy któryś ze spadkobierców nie chce lub nie może przyjąć zapisanego spadku. W takich przypadkach prawo do jego przyjęcia mają w pierwszej kolejności dzieci i małżonek, a następnie wnuki i prawnuki. Gdy wszyscy ich zstępni nie żyją, spadek otrzymują rodzice zmarłego lub rodzeństwo, o ile matka lub ojciec nie dożyją jego otwarcia. Następni w kolejności są dziadkowie, pasierbowie i dalsi krewni. Jeśli zmarły nie miał żadnej rodziny, majątek przypada gminie właściwej ostatniemu miejscu zamieszkania lub Skarbowi Państwa.
Przyjęcie spadku – wprost i z dobrodziejstwem inwentarza
W trakcie postępowania spadkowego można przyjąć go wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Czym się od siebie różnią? Zacznijmy od pierwszego rodzaju, który oznacza przejęcie majątku wraz z ewentualnymi długami, nawet jeśli przekraczają one wartość aktywów. Bezpieczniejszym sposobem jest przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza. W tym przypadku odpowiedzialność za zobowiązania finansowe zmarłego nie może przekroczyć tzw. stanu czynnego.
Postępowanie spadkowe w sądzie czy u notariusza?
Przyjęcie spadku może odbyć się w sądzie lub u notariusza. Jeśli zdecydują się Państwo na przeprowadzenie sprawy spadkowej przed sądem, konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku wraz z załącznikami – aktami urodzenia spadkobierców, małżeństwa, zgonu i ewentualnego testamentu. Niezbędne jest także dołączenie oświadczenia o odrzuceniu lub przyjęciu majątku. Procedura kończy się w momencie wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku i wskazaniu przez sąd spadkobierców.
Postępowanie spadkowe u notariusza odbywa się poprzez sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia i określenia udziałów w przyjętym majątku. W takich sytuacjach nie ma konieczności składania wniosków. Przygotowany akt notarialny musi zostać zarejestrowany z elektronicznym rejestrze poświadczeń dziedziczenia, aby nabrać mocy prawnej. Po uiszczeniu stosownej opłaty i stwierdzeniu nabycia spadku należy zgłosić to w urzędzie skarbowym.
