Do Kancelarii coraz częściej zgłaszają się Klienci, którzy poszukują odpowiedzi na pytanie czy rozstrzygnięcie o winie zawarte w wyroku rozwodowym ma jakikolwiek wpływ na kwestie dotyczące majątku wspólnego stron. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i jest to jedna z tych spraw w których o szczegółową analizę warto poprosić profesjonalnego pełnomocnika.
Rozwód. Orzeczenie o winie.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 56 kro jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Ponadto orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Postępowanie dowodowe mające na celu wykazanie winy drugiego małżonka w rozkładzie pożycia małżeńskiego stron niewątpliwie wpływa na wydłużenie całego postępowania rozwodowego. Wiążę się to w szczególności z pozyskaniem dokumentów z urzędów, instytucji, dopuszczeniem dowodu z opinii biegłych, ale nade wszystko z przesłuchaniem świadków co jest szczególnie czasochłonne. Z uwagi na to, część stron decyduje się na rozwód bez orzekania o winie, w którym orzeczenie niewątpliwie zapada szybciej ze względu na ograniczenie postępowania dowodowego.
Rozwód. Rozstrzygnięcie o winie małżonka i co dalej. Podział majątku.
„Przy ocenie „ważnych powodów” ustalenia nierównych udziałów należy uwzględniać całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności i wywiązywania się z obowiązków wobec rodziny, stosując kryteria natury etycznej i oceniać te okoliczności z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, które stoją na przeszkodzie przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku, do powstania, której się nie przyczynił.” (tak: Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24.04.2013 roku, IV CSK 553/12).
W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2003 r., IV CKN 278/01, OSNC 2004, Nr 9, poz. 146, Sąd wskazał, że u podstaw art. 43 § 2 kro. leży założenie, że tylko w małżeństwie prawidłowo funkcjonującym usprawiedliwione są równe udziały w majątku wspólnym, pomimo że małżonkowie przyczyniali się do jego powstania w różnym stopniu. Opiera się ono na więzach osobistych i gospodarczych między małżonkami oraz na obowiązku wzajemnej pomocy. To założenie odpada jednak, gdy małżonek rażąco lub uporczywie naruszał swe obowiązki wobec rodziny bądź doprowadził do zawinionego rozkładu pożycia, choćby znalazł on wyraz tylko w separacji faktycznej, a do rozwodu nie doszło”. Tym samym „kwestia winy nie jest więc bez znaczenia przy ocenie «ważnych powodów», dlatego przyjmuje się, że art. 43 § 2 kro nie powinien działać na niekorzyść małżonka, któremu nie można przypisać winy”.
Rozwód. Rozstrzygnięcie kwestii majątkowy.
O znaczeniu winy dla rozstrzygnięcia kwestii majątkowych przesądził także Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 10.01.2019 r. w sprawie II CSK 337/18 w którym wskazał, że „Pojęcie „ważne powody” natomiast dotyczy przyczyn natury niemajątkowej. Wykłada się je jako okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania się on nie przyczynił. Z oczywistych względów wprawdzie mogą się one pokrywać z przesłankami uzasadniającymi ustanowienie rozdzielności majątkowej (art. 52 § 1 kro), pozbawienia małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym (art. 40 kro) czy przyczynami orzeczenia winy rozkładu pożycia (art. 57 kro), ale nie są z nimi tożsame. Ocena w aspekcie etycznym sytuacji, w której małżonek rażąco nie wspiera drugiego, przejmującego ciężar utrzymania rodziny i tworzenia majątku wspólnego, wykorzystuje go, następnie zdradza i porzuca, wyjeżdża za granicę, pozostawiając toczące się postępowania podatkowe i egzekucyjne, nie partycypuje w spłacie długów musi być ujemna. Nie budzi zastrzeżeń przyjęcie, że wyczerpuje ona znamiona ważnych powodów, uzasadniających ustalenie nierównych udziałów byłych małżonków w majątku wspólnym”.
Reasumując, rozstrzygnięcie o winie może, ale nie musi mieć wpływu na rozstrzygnięcie w sprawie o podział majątku. Należy pamiętać, że Sąd rozpoznający sprawę o podział majątku będzie prowadził odrębne postępowanie dowodowe, które może doprowadzić do ustalenia że mimo winy, udziały majątków w majątku wspólnym są równe. Z uwagi na fakt, że sprawa nie jest oczywista warto każdorazowo zasięgnąć porady specjalistów. Kancelaria Mohylak posiada szerokie doświadczenie w prowadzeniu zarówno spraw o rozwód jak i podział majątku co pozwala na zaplanowanie strategii procesowej już na etapie składania pozwu o rozwód.
