Zawarcie związku małżeńskiego rodzi dla młodych małżonków nie tylko obowiązki natury osobistej, ale zmienia także ich sytuację majątkową. Między małżonkami rodzi się tzw. ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Czy jest to jedyny ustrój? Czy można go zmienić? Jakie rodzi konsekwencje? Jakie są wady i zalety? – Nasi prawnicy odpowiadają na najważniejsze pytania.
Wspólność majątkowa małżeństwa – co to właściwie oznacza?
Wspólność majątkową małżeńską można najprościej określić maksymą „co Moje to Twoje”. Oznacza to, że przedmioty nabyte przez jednego z małżonków będą należały także do drugiego, a nabyte przez oboje będą należały do obojga. Zgodnie z art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku wspólnego małżonków należy w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Oprócz majątku wspólnego każdy z małżonków ma także tzw. majątek osobisty.
Majątek osobisty małżonka
Do majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą przedmioty uzyskane z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny, prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.
Co zalicza się do majątku osobistego małżonka?
Do majątku osobistego należą także przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków. W razie wątpliwości co do tego czy dany przedmiot należy do majątku wspólnego czy też osobistego, warto zasięgnąć rady profesjonalistów. Adwokat bądź radca prawny szczegółowo przeanalizuje stan faktyczny sprawy i ustali do jakiego majątku należy dany przedmiot.
Wspólność ustawowa – wady i zalety
Wspólność ustawowa jak każdy ustrój majątkowy ma swoje wady i zalety. Wad tego stroju należy upatrywać w szczególności w zasadach odpowiedzialności za długi. Jeżeli jeden z małżonków zaciągnie zobowiązania, które przestanie spłacać, wierzyciel będzie mógł żądać spłaty od drugiego małżonka oraz z ich wspólnego majątku np. wspólnego domu czy samochodu. Co ważne małżonkowie powinni podejmować wspólne decyzje dotyczące tego majątku. Zalety tego ustroju doceniać będą małżonkowie mniej zarabiający. W związku z tym, że pobrane wynagrodzenie wchodzi do majątku wspólnego będą oni mieli możliwość dysponowania wynagrodzeniem małżonka lepiej zarabiającego. Jeżeli małżonek lepiej zarabiający zakupi np. nowy samochód, będzie on także współwłasnością tego gorzej zarabiającego.
Jeśli nie wspólność to co?
Rozdzielność, a nie rozdzielczość, jak często zdarza się słyszeć, to drugi z ustrojów majątkowych przewidzianych przez ustawodawcę. Rozdzielność majątkową można ustanowić w drodze umowy, ale także w drodze wyroku sądowego. Rozdzielność oznacza, że każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później.
Rozdzielność majątkowa – wady i zalety
Rozdzielność majątkowa podobnie jak wspólność także ma swoje wady i zalety. Wad w tym ustroju będzie upatrywał przede wszystkim małżonek mniej zarabiający. Tu każdy z małżonków będzie sprawował samodzielny zarząd nad swoim majątkiem, a zakupione przedmioty będą stanowiły wyłączną własność tego, kto je zakupił. Rozdzielność majątkowa jest natomiast częstym rozwiązaniem u osób prowadzących działalność gospodarczą. Wprowadzenie takie rozwiązania pozwala bowiem na ograniczenie odpowiedzialności względem potencjalnych wierzycieli do majątku osobistego małżonka, który tę działalność prowadzi. Drugi z małżonków może czuć się bezpiecznie, nie odczuje bowiem negatywnych skutków niepowodzeń gospodarczych współmałżonka.
Wspólność i rozdzielność – czy to decyzja na całe życie?
Ustawodawca rozsądnie przewidział, że sytuacja małżonków w trakcie małżeństwa może ulec zmianie. W związku z tym, po pierwsze umożliwił małżonkom aby w drodze umów małżeńskich dokonywali zmiany swojej sytuacji majątkowej. Zgodnie z art. 47 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).
Intercyza – umowa majątkowa
Umowę majątkową może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Mówimy wtedy o popularnej „intercyzie”. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej. Umowa ze swojego założenia zakłada, że między małżonkami nie ma sporu i wspólnie podejmują oni decyzję co do zmiany ustroju.
Co jednak w sytuacji gdy małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia?
W tej sytuacji ustawodawca przewidział możliwość przymusowego ustanowienia ustroju majątkowego. Do ustanowienie rozdzielności majątkowej dojdzie na skutek wyroku Sądu orzekającego rozdzielność, wyroku Sądu orzekającego separację między małżonkami, ale także z mocy prawa w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. W przypadku sporu z małżonkiem oraz rozważania skierowania na drogę postępowania sądowego, warto zlecić prowadzenia sprawy profesjonalistom, Adwokat lub radca oceni czy istnieją przesłanki przewidziane przez ustawodawcę, przygotuje właściwy pozew, wniosek i będzie czuwał nad prawidłowym przebiegiem całego postępowania.
Współność czy rozdzieloność? Który ustrój jest dla Ciebie?
Jeżeli nie jesteś pewny, który ustrój wybrać, który jest najlepszy dla Ciebie i Twojej rodziny warto udać się po poradę prawną do specjalisty. Zapraszamy do biura naszej kancelarii w Gdyni i Wejherowie. Adwokat bądź radca dokona szczegółowej analizy stanu faktycznego sprawy i podpowie Ci najlepsze rozwiązanie.
