Zgodnie z art. 213 kpc sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Co jeśli w toku procesu pozwany uzna powództwo? Jak uznanie powództwa ocenia Sąd? Czy pozwany może odwołać wcześniej złożone oświadczenie? Adwokaci Kancelarii Mohylak wyjaśniają.
Uznanie powództwa jako oświadczenie woli i wiedzy
Uznanie powództwa jest oświadczeniem pozwanego, które z jednej strony jest oświadczeniem wiedzy, z drugiej oświadczeniem woli. Pozwany przyznaje prawdziwość faktów, na których opiera się pozew, a z drugiej strony rezygnuje z obrony merytorycznej przed żądaniem powoda i godzi się na wydanie wyroku zgodnego z tym żądaniem. Koniecznym jest aby oświadczenie pozwanego było jednoznaczne i bezwarunkowe. Wyrok nie może być oparty na uznaniu, które uzależnia spełnienie dochodzonego pozwem żądania od warunku.
Uznanie powództwa, a postępowanie Sądu
Aktualne orzecznictwo przesadza o tym, że sąd zasadniczo jest związany uznaniem przez pozwanego powództwa i powinien wydać wyrok uwzględniający powództwo w granicach tego uznania, bez względu na to czy oświadczenie to znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy. Sąd powinien jednak dokonać weryfikacji zgodności takiego stanowiska pozwanego z prawem i zasadami współżycia społecznego.
Uznanie powództwa, a cofnięcie oświadczenia
Co jeśli pozwany mimo wcześniejszego uznania powództwa zdecyduje się cofnąć oświadczenie? Czy ma do tego prawo? Warto w tym miejscu wskazać na orzeczenie Sądu Okręgowego w Słupsku w sprawie IV Ca 328/20.
Powód domagał się zasądzenia od pozwanego należności głównej wraz z ustawowymi odsetkami. Sąd I instancji uwzględnił powództwo. Pozwany zaskarżył wyrok apelacją, podkreślając, że odwołał swoje oświadczenie o uznaniu powództwa. Sąd Odwoławczy rozstrzygnięcia jednak nie zmienił.
Sąd II instancji uznał, że sąd I instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy i skupił się na ocenie skuteczności oświadczenia o cofnięciu uznaniu powództwa, dla wyniku całego postępowania.
Przypomniał, że uznając powództwo pozwany za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je okoliczności faktyczne. Sąd jest związany oświadczeniem pozwanego o uznaniu powództwa, chyba, że jest ono sprzeczne z prawem, przez co rozumie się sprzeczność z przepisami bezwzględnie obowiązującymi, albo zmierza do obejścia prawa lub jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli żadna z tych okoliczności nie zachodzi, sąd jest obowiązany wydać wyrok zgodny z uznaniem powództwa, bez względu na to, czy uznanie znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy.
Sąd podkreślił, że przepisy postępowania cywilnego nie przewidują natomiast możliwości cofnięcia, odwołania lub uchylenia się od skutków prawnych uznania powództwa. Jest to jednak możliwe, gdyż o prowadzeniu postepowania decyduje wola stron. Przyczyną odwołania mogą być zarówno jego wady, w tym wady procesowe takie jak: błąd, podstęp czy przymus psychiczny.
Odwołać uznanie powództwa pozwany może dokonać aż do zakończenia postępowania apelacyjnego. Jeżeli jednak będzie jednocześnie czynnością materialnoprawną w grę mogą wchodzić ograniczenia formalne oraz czasowe przewidziane przepisami prawa. W przedmiotowej sprawie powód domagał się zapłaty sumy pieniężnej z odsetkami, jako części niespłaconego kredytu odnawialnego.
Pozwany w odpowiedzi na pozew oraz na rozprawie, uznał powództwo w całości. Oświadczył, że zgadza się z pozwem i tym, że musi zapłacić dochodzoną przez powoda wierzytelność. Nie było zatem przy tym podstaw by przyjmować, że oświadczenie to jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierza do obejścia prawa. Sąd I instancji był zobligowany wydać wyrok uwzględniający powództwo.
W toku dalszego postępowania pozwany zmienił stanowisko i dążył do odwołania złożonego oświadczenia o uznaniu powództwa. Nie wskazywał jednak żadnej wyraźnej przyczyny, która miałaby przemawiać za uwzględnieniem jego oświadczenia. W szczególności z całokształtu jego wypowiedzi nie wynikało, by oświadczenie o uznaniu powództwa złożył pod wpływem błędu, podstępu, czy przymusu psychicznego. Nie zaoferował też żadnego dowodu, który przynajmniej uprawdopodobniłby okoliczności przemawiające za odwołaniem oświadczenia o uznaniu powództwa.
Jeśli jesteś stroną procesu, błędnie uznałeś powództwo, nie wiesz jak uchylić się od skutków takiej czynności, jesteś powodem w sprawie w której pozwany najpierw uznał powództwa, a teraz próbuje zmienić stanowisko warto zasięgnąć porady specjalistów. Kancelaria Mohylak z siedzibą w Gdyni i Wejherowie prowadzi kompleksową obsługę w tym zakresie, a jej specjaliści rozwieją wszelkie wątpliwości.
