Do Kancelarii trafia coraz więcej klientów, którzy mimo uregulowania kwestii władzy rodzicielskiej w wyroku rozwodowym znajdują się obecnie w konflikcie z byłym współmałżonkiem co do sposobu jej wykonywanie. Najczęstszą płaszczyzną sporu jest wyjazd zagraniczny. Czy zgoda drugiego rodzica na wyjazd za granicę dziecka jest konieczna?
W jaki sposób uzyskać zgodę na wyjazd za granicę dla dziecka? – specjaliści Kancelarii Mohylak radzą.
Władza rodzicielska – czym jest, w jaki sposób powinna być wykonywana?
Zgodnie z treścią art. 93 § 1 kro władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, którzy sprawują pieczę nad osobą dziecka, zarząd jego majątkiem oraz reprezentują dziecko. Rodzice powinni władzę rodzicielską sprawować w taki sposób, aby wszystkie ich poczynania odpowiadały interesom dziecka, czyli tak jak wymaga tego dobro dziecka z poszanowaniem jego praw i godności (art. 95 § 1 kro). Dobro dziecka odgrywa pierwszoplanową rolę, gdy chodzi o pieczę nad dzieckiem. Przy wychowywaniu dziecka, dbaniu o jego rozwój fizyczny, duchowy, organizowaniu warunków życia, ochronie przed niebezpieczeństwami i zagrożeniami, rodzice obowiązani są współdziałać ze sobą (art. 96 kro).
Wyjazd za granicę dziecka. Zgoda na wyjazd zagraniczny jako przejaw wykonywania władzy rodzicielskiej
Sądy polskie w swoim orzecznictwie wyjazd dziecka za granicę, zarówno na pobyt stały jak i czasowy, a nawet w celu spędzenia wakacji zaliczyły do kategorii spraw istotnych. Zgoda na wyjazd za granicę na pobyt stały małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku rozwodowym powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego, jeżeli drugi z rodziców, któremu powierzono nadzór nad wychowaniem dziecka, nie złożył oświadczenia wyrażającego zgodę na wyjazd dziecka (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1971 r., III CZP 69/71).
Potwierdzenie tego stanowiska odnajdziemy w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1985 r. (sygn. akt III CRN 19/85), zgodnie z którym wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka wymaga zgody obojga rodziców, wykonujących władzę rodzicielską, a w braku takiej zgody orzeczenia sądu opiekuńczego.
Wyjazd za granicę dziecka, a władza rodzicielska. Kiedy zgoda drugiego rodzica nie będzie konieczna?
W świetle art. 97 § 2 krio jeden z rodziców może wywieźć dziecko za granicę bez zgody drugiego rodzica, tylko w sytuacji, gdy drugi rodzic:
- został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dzieckiem na podstawie postanowienia sądu polskiego (art. 111 krio);
- władza rodzicielska drugiego rodzica została zawieszona na mocy postanowienia sądu polskiego (art. 110 krio);
- ma ograniczoną władzę rodzicielską nad dzieckiem (art. 109 krio) w ten sposób, że został np. pozbawiony prawa do współdecydowania o miejscu zwykłego pobytu dziecka, czy decyzji w zakresie wyjazdów zagranicznych,
- uprawnienia i obowiązki rodziców względem dziecka mogą ulec zmianie wskutek wyroku wydanego w sprawie o rozwód (art. 58 § 1 i 1a krio), o unieważnienie małżeństwa (art. 58 § 1 w związku z art. 21 krio) oraz o separację (art. 61(3) § 1 krio). Dotyczy to także postanowień wydanych w sprawie o ustalenie ojcostwa (art. 93 § 2 krio), w sprawie o zmianę orzeczenia o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawartego w wyroku o rozwód, separację, unieważnienie małżeństwa albo ustalającym pochodzenie dziecka (art. 106 krio) i w sprawie o powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu rodzicowi, gdzie rodzice nie mieszkają razem (art. 107 § 1 i 2 krio). Jeśli sąd nie przyzna uprawnienia drugiemu rodzicowi do współdecydowania o miejscu zamieszkania dziecka, to zasadniczo o miejscu tym decyduje samodzielnie rodzic, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Wyjazd za granicę dziecka. Brak zgody na wyjazd zagraniczny dla dziecka
W sytuacji, w której władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, wyjazd zagraniczny wymaga ich wspólnego, zgodnego działania. Podjęcie decyzji w kwestii wyjazdu zagranicznego należy do istotnych spraw dziecka, o których rodzice rozstrzygają wspólnie, natomiast w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy na podstawie art. 97 § 2 kro.
We współczesnym świecie możliwość swobodnego przemieszczania się (również przez dzieci) jest wartością powszechnie akceptowaną w państwach demokratycznych. W toku postępowania Sąd będzie badał czy rodzic zabierający dziecko za granicę działa na jego szkodę lub mógłby zagrozić jego dobru.
O sporządzenie wniosku o wyrażenie przez Sąd zgody na wyjazd za granicę najlepiej zwrócić się do profesjonalnego pełnomocnika. Adwokaci i radcowie prawni Kancelarii Mohylak doradzą i sporządzą niezbędne pisma i przeprowadzą przez całe postępowanie.
